WIJNLAND: AUSTRALIË

 

Als er één land is dat de afgelopen decennia de wijnwereld van innovaties en inspiratie heeft voorzien, dan is het wel Australië. Het Australian Wine Research Institute is een van de leidende onderzoeksinstituten in de wijnwereld, Australische wijnmakers reizen als ‘flying winemakers’ de hele wereld over wijnmakers in andere landen te adviseren (en om van ze te leren) en veel nieuwe technieken m.b.t. irrigatie, druiventeelt en vinificatie vinden hun oorsprong ‘down under’. Vanwaar dit succes van de Australiërs in de wijnwereld? Omdat ze openstaan voor allerlei nieuwe technieken, niet gehinderd worden door tradities in wijnbouw, graag reizen en bovendien omdat veel Australische wijnmakers een academische opleiding hebben gehad.

 

De wijnbouw in Australië begon in 1788, toen de Engelsen de eerste druivenstokken plantten in de buurt van Sydney. Lange tijd bleef de wijnbouw hier nog vrij beperkt, maar vanaf de jaren 60 van de 20e eeuw veranderde dat en begon de Australische wijnbouw aan een flinke groei. Wat de wijnbouw in Australië anders maakt dan die in veel andere landen, is dat in het overgrote deel van de wijnbedrijven het maken van de wijn op geheel andere locaties gebeurt dan het verbouwen van de druiven. Soms liggen deze locaties honderden tot zelfs wel duizend kilometer uit elkaar… Het maken van de wijn vindt hoofdzakelijk plaats nabij grote steden, met name in het zuiden van Australië. Wijngaarden vind je in heel het land, maar het merendeel ligt in het zuidoosten van Australië (gezien de enorme omvang van het land is dit overigens nog altijd een gigantisch groot gebied). Niet alleen het land en de wijngaarden zijn zeer groot, de wijnbedrijven zelf zijn dan ook. De 4 grootste wijnbedrijven van Australië zijn tezamen goed voor maar liefst 80% van de Australische wijnproductie…  (ter vergelijking: de 4 grootste wijnbedrijven van Frankrijk produceren samen nog geen 8% van de totale Franse wijnplas) Onder deze megabedrijven vallen veel bekende wijnmerken, denk bijvoorbeeld aan Lindemans, Penfolds, Rosemount, Wolf Blass, Hardys en Jacob’s Creek. 

 

Het voordeel van de enorme omvang van deze bedrijven is dat ze in staat zijn om wijnen te maken die afgestemd zijn op wat de consument wil en die een constante kwaliteit bieden. De wijnmakers kunnen in principe wijnen uit alle delen van het land samenvoegen om te komen tot een wijn volgens een bepaalde stijl. Het ene gebied is bijvoorbeeld wat koeler, het andere wat warmer, in het ene gebied pakt het oogstjaar relatief koud uit, in een ander gebied was het juist te heet, weer ergens anders hagelt een deel van de oogst helemaal weg… Doordat de wijnmaker de wijnen in elke gewenste verhouding kan samenvoegen om tot een bepaalde wijn te komen, is hij veel minder afhankelijk van de resultaten in 1 wijngaard in 1 jaar. Dit is een groot verschil met het werk van bijvoorbeeld veel Franse wijnboeren, die niet zomaar ergens anders druiven kunnen gaan inkopen als hun eigen oogst tegenvalt. Daarnaast zijn veel wijnboeren in klassieke wijnlanden gericht op het tot uiting brengen van het terroir in de wijn: ze maken een wijn die een weerspiegeling is van het samenspel tussen de druiven, de grond, de streek, het weer en het specifieke wijnjaar. Dit is heel anders dan de Australische benadering, waarbij men kijkt naar wat de consument wenst aan wijnsmaken / -karakter en dat vervolgens maakt. Daarnaast zijn de Australiërs veel meer gericht op het tot uiting brengen van het fruitige karakter van de druif waar de wijn van gemaakt is. Niet het terroir, maar de smaakvoorkeur van de consument en de specifieke smaakkenmerken van de druif staan dus centraal. Natuurlijk is dit slechts een grove aanduiding en geldt dit bij lange na niet voor elke wijnboer,  elke wijn en/of elk bedrijf, zowel in Australië als elders. Maar in grote lijnen geeft dit wel het verschil in benadering van wijn, consument en wijnbouw weer (en beide benaderingen hebben enthousiaste voor- en tegenstanders).  

 

Australië produceert zowel rode als witte en rosé wijnen, en daarnaast ook mousserende wijnen, dessertwijnen en versterkte, portachtige wijnen. Voor wat betreft de witte wijnen is Chardonnay veruit het meest aangeplante ras, daarnaast verbouwen de Australiërs alle wereldwijd bekende witte druivenrassen, zoals Sauvignon blanc, Semillon, Riesling, Viognier en Pinot Grigio en nog allerlei andere rassen. Dè druif van Australië is echter de blauwe druif Shiraz (elders ook wel Syrah genoemd), verantwoordelijk voor met afstand de grootste aanplant. Ook de andere mondiale rassen als Cabernet Sauvignon, Merlot, Pinot noir (gaat ook veel in de mousserende wijnen) en Grenache en allerlei andere blauwe druiven zijn in Australië te vinden.

 

Eén van de redenen dat er zo veel verschillende druivenrassen in Australië te vinden zijn, is dat het land enorm is en dat er daardoor binnen de Australische wijngebieden grote klimaatverschillen bestaan. De klimaten variëren van droog en heet in het noorden tot meer gematigd en koeler in het zuiden, en alle varianten daar tussenin. Voor zeer veel druiven is er dus wel een gebied te vinden met een geschikt klimaat voor dat specifieke ras. Her en der zijn er gebieden met een redelijke regenval, maar in het algemeen kan gesteld worden dat het Australische klimaat zeer droog is. Het is zelfs het droogste continent ter wereld. Logisch gevolg hiervan is dat voor de wijnbouw hier irrigatie absoluut noodzakelijk is. Ook op dit gebied hebben de Australiërs veel onderzoek verricht en nieuwe technieken ontwikkeld. Een mooi voorbeeld hiervan is ‘drip irrigation’ (druppel irrigatie), waarbij de druivenstokken druppelsgewijs en computergestuurd exact de hoeveelheid water toegediend krijgen die ze nodig hebben

 

De meeste wijnbouwgebieden van Australië vallen onder de grote overkoepelende regio ‘South Eastern Australia’ en doorgaans is dit ook de regio van herkomst die op de wijnfles vermeld staat (vooral bij supermarktwijnen is dit het geval). Voor wijnen met deze herkomstomschrijving kan de wijnmaker dus druiven gebruiken uit deze hele regio. Er zijn echter ook relatief kleinere herkomstgebieden zoals (van groot naar kleiner) een staat (bijv. New South Wales, Tasmania, South Australia), wijnzone (bijv. Central South Australia), wijnregio (bijv. Barossa, Clare) en subregio (bijv. Barossa Valley, Clare Valley). Voor een wijn met een nauwer omschreven herkomstgebied mag een wijnmaker alleen druiven gebruiken uit dat specifieke, kleinere gebied. Nu is een ‘kleiner’ gebied in Australië doorgaans nog flink forser dan veel Europese herkomstgebieden, maar desondanks mag je in deze kleinere herkomstgebieden wel net iets meer van een ‘streek karakter’ verwachten in de wijn.

 

Al met al biedt Australië hiermee een zeer ruime keus aan wijntypen, druivenrassen (en blends hiervan), klimaten en grotere en kleinere herkomstgebieden. Bovendien staan de ontwikkelingen in een land dat zo gericht is op innovatie en onderzoek bepaald niet stil. Met dit zeer ruime aanbod aan wijn en alle constante vernieuwingen valt er voor de nieuwsgierigen onder ons dus nog lekker veel te ontdekken en te proeven aan Australische wijnen. Je zou het haast een wereldreis kunnen noemen…  Gelukkig zijn de wijnen uit Australië over het algemeen goed verkrijgbaar in Nederland, dus in dit geval kun je zelfs thuis op wereldreis vanaf je eigen bank. Cheers mate! 

 

(september 2013)