Grote jongens – deel 1

Als wijnliefhebber denk je bij het horen van het woord ‘magnum’ in eerste instantie natuurlijk niet aan een bepaald ijsje of een bepaalde tv-serie, maar aan de welbekende grote wijnfles. Maar wist je dat wijnflessen nog vele malen groter kunnen zijn? En dat die bijzonder grote flessen ook hun eigen, bijzondere namen hebben?

In onderstaande tabel vind je een beknopt overzicht van de diverse flesformaten en de bijbehorende namen. Als uitgangspunt geldt hier de naamgeving uit het Franse wijngebied Champagne, maar ook in de Bourgogne, de Bordeaux en in andere wijnstreken/-landen vind je (zeer) grote wijnflessen met eigen namen (daarover meer in deel 2).

*Inhoud 0,187 l. voor stille wijn

Wat zijn dat voor bijzondere namen?

De eerste namen in de lijst zijn nog aardig voor de hand liggend: ‘quart’ is Frans voor kwart, ‘demi’ voor half. Gezien de bijbehorende flesmaten valt daar wel in te komen. Ook piccolo, Italiaans voor klein, is heel verdedigbaar voor een inderdaad nogal kleine fles. De term ‘magnum’, Latijn voor groot, heeft ook nog de nodige logica. Double magnum voor een fles met de inhoud van 2 magnums trouwens ook. Maar dan…

Veel van de grotere flesformaten zijn vernoemd naar figuren uit de Bijbel. Zo was Salomo(n) de koning van het rijk Israël die bekend stond om zijn wijsheid (aan hem hebben we het begrip salomonsoordeel te danken). Tijdens zijn regeerperiode beleefde Israël zijn Gouden Eeuw, maar er werden ook hoge belastingen geheven. Na zijn dood werd Salomo opgevolgd door zijn zoon Rehoboam (ook wel Rechabeam). De noordelijke stammen van Israël verzochten Rehoboam om belastingverlaging, maar hij wilde de belastingen juist nog verder verhogen. Dat viel niet in goede aarde en vormde de aanleiding voor de splitsing van het rijk in twee delen: de twee zuidelijke stammen vormden het koninkrijk Judea en bleven onder leiding van Rehoboam, de tien noordelijke stammen werden samen het koninkrijk Israël met Jeroboam als koning.

Met(h)usalem zou de oudste persoon ooit zijn, volgens de Bijbel werd hij namelijk maar liefst 969 jaar oud. (Er is ook een vertaling waarin hij ‘slechts’ 782 jaar wordt, maar dat zou gerekend zijn vanaf de geboorte van zijn zoon Lamech, die hij op zijn 187^e kreeg.) Het gezegde ‘Zo oud als Metusalem’ is op hem gebaseerd. Melchizedek was naar verluid koning van Salem en leefde ten tijde van aartsvader Abraham.

Salmanazar (ook wel Salmanasser) is een naam die wat vaker voorkomt in de Bijbel: er zijn maar liefst 5 Assyrische koningen die Salmanazar heten, logischerwijs met achtervoegsel I t/m V. Van dit vijftal is Salmanazar III het bekendst, hij bezette o.a. Babylon. Over Babylon gesproken: er zijn 4 koningen van Babylon geweest met de naam Nebuchodonosor (ook wel Nebukadnezar, overigens ook de naam van het schip van Morpheus in de film ‘The Matrix’). Nebuchodonosor II was de meest succesvolle koning van dit stel: onder zijn heerschappij werd Babylon in zijn vroegere glorie hersteld, vond de bouw van de beroemde hangende tuinen plaats en werd het rijk flink uitgebreid.

De naam Balt(h)asar kan naar twee verschillende figuren verwijzen: de een was de laatste heerser van Babylon voordat het door de Perzen werd ingenomen, de ander was een van de drie wijzen (of koningen) uit het oosten die Jezus na zijn geboorte kwamen vereren en hem geschenken brachten. Ook Melchior was een van die drie wijzen. Er bestaat (vooralsnog) geen flesformaat vernoemd naar de derde wijze, Caspar.  

Waarom zijn al deze (zeer) grote flessen vernoemd naar Bijbelse figuren? Helaas, we weten het niet. Het is ook niet bekend waarom de keuze nu juist op deze namen gevallen is. Opvallend is wel dat uitgerekend Methusalems kleinzoon Noach ontbreekt in dit rijtje. Hij was nou juist degene die na de zondvloed de eerste wijnstokken plantte…

Wil je meer weten over deze grote jongens? Lees hier deel 2 

(oktober 2016)