De kroon(kurk) op het werk?
Vorige week vielen ze me ineens op in de Gall & Gall: vrij kleine, ietwat gedrongen flesjes wijn uit Zuid-Afrika met een vrolijk etiketje erop en afgesloten met…. een kroonkurk. Gek idee? Heiligschennis? Valt misschien wel mee als je je bedenkt dat de nu alomtegenwoordige schroefdop nog niet eens zó lang geleden ook een noviteit was.
In den beginne stuitte de schroefdop op de nodige argwaan toen hij zijn plekje naast de good old kurk probeerde te veroveren. Dat was op zich ook niet geheel onterecht, want de eerste generatie wijnen-met-schroefdoppen had wel eens last van wat bijsmaken. De oplossing van dit probleem werd uiteindelijk juist een van de sterke punten van de schroefdop: een binnendop die precies op de zuurstofbehoefte van de wijn afgestemd kan worden. Inmiddels is de schroefdop volledig ingeburgerd en heeft hij, net als de kurk, fervente voor- en tegenstanders. Zelfs het ritueel van het openen van de fles, met bijbehorend geluid, kan een reden tot voorkeur zijn: sommige mensen horen nu eenmaal graag de ‘plop’ van een kurk, of juist de ‘krak’ van een schroefdop. Gaat daar binnenkort het ‘sis klak’ van de kroonkurk als nieuw geluid bijkomen?
Nou…. Zo nieuw is dat geluid bij een wijnfles eigenlijk niet. Wist je dat flessen champagne en andere bubbels vaak jarenlang afgesloten zijn met een kroonkurk? Mousserende wijnen die volgens de traditionele methode gemaakt worden, zoals o.a. champagne, crémant en cava, doorlopen hun tweede gisting en de daaropvolgende (soms zeer lange) rijping in de fles onder een kroonkurk. Pas kort voordat de fles op de markt gebracht wordt, gaat de kroonkurk eraf en de bekende (daarna champignonvormige) kurk erin.
Waarom die wijnen rijpen met een kroonkurk? Omdat hij betaalbaar is, heel eenvoudig verwijderd kan worden en tegelijkertijd toch zeer goed bestand is tegen de flinke druk in de fles. Hij sluit de fles perfect af, waardoor de wijn rustig kan rijpen en, heel belangrijk, de bubbels in de wijn blijven. Niet zo gek dus dat bijvoorbeeld flesjes bier (en koolzuurhoudende frisdranken) al lang afgesloten worden met kroonkurken.
Maar daar zit ook meteen het probleem: het imago van de kroonkurk. Hoe goed dat ding misschien ook mag werken, hij doet veruit de meeste mensen niet direct aan wijn denken. Laat staan aan goede wijn. Een wijnmaker die lekker tegendraads juist speelt met dit imago van de kroonkurk is Niels Verburg van het Zuid-Afrikaanse wijnhuis Luddite. Onder de naam Saboteur brengt hij een rode en witte wijn op de markt waarvan een deel van de flessen afgesloten is met kroonkurk. En dit is geen simpel slobberwijntje: hij kost bijna € 20,-. Vorig jaar proefde ik op de lustrumproeverij van WineMatters (importeur van Luddite) de Saboteur White 2015. Mooie wijn! Prettige fruitigheid (perzik, peer, citrusfruit), vol en daarnaast mooie frisheid, wat kruidigs, goede balans en complexiteit, zeer aangename lengte. Terwijl ik stond te proeven, maakte een man naast mij de opmerking dat zo’n kroonkurk toch enorm onhandig is. Je kunt de fles er immers niet meer mee afsluiten als hij eenmaal geopend is….. Met een brede grijns en pretogen antwoordde Niels dat je dat ook helemaal niet moet willen. Wijn wordt gemaakt om goed van te genieten en dus lekker samen die fles leeg te drinken. Leuk punt.
Toevallig is dit ook het uitgangspunt van de flesjes die ik bij de Gall & Gall vond. Om die reden heeft producent Craft & Origin gekozen voor flessen met een inhoud van een halve liter. Qua hoeveelheid wat gemakkelijker op te drinken met een of enkele vrienden, en bovendien een handzaam formaat om bijvoorbeeld mee te nemen naar het park, het strand of een picknick. Dat is dan ook meteen waar ik aan denk als ik deze wijnen proef. Ze zijn aanzienlijk eenvoudiger dan de Saboteur, maar voor € 4,99 is dat niet zo’n punt.
In alle eerlijkheid moeten ze het beide niet van hun geur hebben, want die is aanvankelijk vrij metalig. Later trekt dat wel iets bij. De smaak is aangenamer: de witte (2016, bestaande uit 60% chenin blanc en 40% sauvignon blanc) smaakt naar ananas, lychee en citroen, met redelijk wat zuren en daarnaast ook een zoetje dat de wijn een ronde afdronk bezorgt. De rode (2016, 60% shiraz en 40% cabernet sauvignon) barst van het zoete fruit (vooral kers en braam) en is daarnaast wat kruidig. Verder vriendelijke zuren, een duidelijk zoetje en zachte tannines. Mijn persoonlijke voorkeur gaat uit naar drogere wijnen, maar ik denk dat de stijl van dit Zuid-Afrikaanse duo veel mensen wel zal aanspreken. Het zijn toegankelijke wijnen om lekker ongecompliceerd te drinken met de blote voetjes in het gras of zand.
Vormen deze flessen wijn het begin van een nieuwe trend en is de kroonkurk straks net zo ingeburgerd als de kurk en de schroefdop? Wie zal het zeggen. De tijd zal het in elk geval leren. In de tussentijd valt er wel alvast een wijze les van de fles met kroonkurk te leren: dat je gewoon in het hier en nu met je dierbaren lekker van die fles wijn moet genieten. Zit de wijsheid toch weer in de kan….
(april 2017)