Wijn en terroir: Sigalas 7
Het begrip ‘terroir’ is misschien wel een van de meest bediscussieerde termen in de wijnwereld. Een letterlijke Nederlandse vertaling van dit van origine Franse woord is er niet, maar het al evenmin Nederlandse ‘a sense of place’ komt wel een eind in de richting. Het achterliggende idee van terroir is namelijk in grote lijnen dat een wijn is zoals hij is door de plaats waar hij vandaan komt. Zijn herkomst geeft een wijn bepaalde kenmerken die je niet zomaar elders kunt reproduceren. Maar wat is dan precies terroir? En kun je dat inderdaad terugproeven in een wijn?
Om met het ‘slechte’ nieuws te beginnen: er bestaat niet één onomwonden definitie van terroir. De dames en heren deskundigen in de wijnwereld verschillen namelijk nogal van mening over wat er nu wel en niet onder valt. Niet zo gek dus dat je ook de nodige discussies over dit onderwerp krijgt… In de meest beknopte definitie is ‘terroir’ de invloed van de bodem op de wijn. Denk hierbij aan de samenstelling van de bodem en diens oorsprong, leeftijd, structuur, waterhuishouding enzovoorts. Meestal wordt echter een wat bredere definitie aangehouden, waarbij ook de ligging, hoogte en eventuele hellingshoek meegerekend worden. Ook het klimaat maakt hierbij onderdeel uit van het terroir, bijvoorbeeld het regionale klimaat en/of het microklimaat in (een deel van) de wijngaard. Sommige definities gaan nog een stapje verder en rekenen ook menselijk handelen tot ‘terroir’. Daarbij gaat het o.a. om (bijvoorbeeld voor de regio typerende) wijnbouwmethodes, keuze van druivenrassen en vinificatie.
Een bijzonder project
De definities van ‘terroir’ lopen dus uiteen, maar de achterliggende gedachte is wel gelijk: eigenschappen van de plek waar de druiven groeien zijn van invloed op de uiteindelijke wijn. Dat maakt natuurlijk nieuwsgierig: kun je inderdaad het terroir in een wijn terugproeven? Vanuit diezelfde nieuwsgierigheid begon men bij Domaine Sigalas op het Griekse eiland Santorini in 2015 een uniek project: Sigalas 7 (Epta in het Grieks), ook wel Seven Villages genoemd. Dit is een serie van zeven witte wijnen gemaakt van 100% assyrtiko, afkomstig van zeven verschillende locaties op het eiland. Normaalgesproken worden deze wijnen geblend tot één Assyrtiko met herkomst Santorini, maar voor deze serie wijnen wordt een klein deel van de oogst uit elk van deze dorpen apart gevinifieerd. Een heel bijzonder project, want Santorini is een vrij klein eiland en de druivenstokken daar geven al een lage opbrengst per hectare.
De druiven worden op de zeven locaties bij dezelfde rijpheid geoogst en de wijnen worden alle zeven op precies dezelfde wijze gemaakt, met vergisting op RVS en vervolgens een jaar rijping op de lie. Aangezien assyrtiko bovendien op alle zeven locaties op dezelfde traditionele wijze verbouwd wordt (de druivenstok wordt tot een mandje gevlochten), moeten verschillen tussen de wijnen volgens Domaine Sigalas toegeschreven worden aan (kleine) verschillen in bodemsamenstelling, hoogte, helling en microklimaat.
The proof of the pudding…
Zijn er dan verschillen te proeven tussen de wijnen uit deze zeven dorpen? Ja, inderdaad! Ik heb de Sigalas 7 serie uit 2016 tweemaal mogen proeven, in november 2017 bij de importeur en in januari 2018 op de WineProfessional (grote driedaagse wijnbeurs voor, jawel, wijnprofessionals). Bij het proeven viel me op dat er inderdaad (al) opvallende verschillen tussen de wijnen zitten. Alle 7 wijnen hebben de voor Assyrtiko van Santorini zo kenmerkende combi van pittige zuurgraad en toch ietwat olieachtig mondgevoel, maar daarnaast waren er de volgende verschillen:
Vourvoulos: vuursteen, iets perzik, hint salie, vrij rond
Pyrgos: citrus, vuursteen, mineralig, grapefruit, fris
Megalochori: iets floraal, citroen, sappig, tikje zilt
Imerovigli: minder uitgesproken aromatisch, fractie steen, iets appel, meer body, filmender, bittertje
Fira: vol en fris, citrus, steen, iets kruidig
Akrotiri: fruitig, appel, citroen, nectarine, ananas, hardere zuren, bittertje
Oia: vleug steen, appel, veel structuur
Wat nou de exacte verschillen zijn tussen de diverse locaties en hoe die vervolgens tot uitdrukking komen in de wijn, daarover wil en kan men bij Sigalas nog geen uitspraken doen. Dit project loopt immers nog maar kort. Om echt iets te kunnen zeggen over kenmerkende terroirverschillen tussen de wijnen en de dorpen, zullen eerst nog meer jaargangen gemaakt en vergeleken moeten worden. Daarnaast zijn de wijnen nu nog jong en zullen ze eerst nog wat langere rijping krijgen. Maar de huidige verschillen tussen deze wijnen zijn in elk geval fascinerend en dat maakt Sigalas 7 tot een zeer interessant project om te volgen. Wordt (hopelijk) vervolgd over een paar jaar..
(januari 2018)